Ata-Bejit, na Cmentarzu Ojców i Synów

Do punktów obowiązkowych, w trakcie wizyty w Kirgistanie z całą pewnością należy Ala-Bejit, miejsce pamięci znajdujące się zaledwie kilka kilometrów od granic Biszkeku. Cmentarz Ojców, bo tak tłumaczy się kirgiską nazwę obiektu, powstał w 2000 roku z inicjatywy pierwszego prezydenta Askara Akajewa. 

Miejsce nie zostało wybrane przypadkowo. Na terenie Ata-Bejit zostały pochowane ofiary represji 1938 roku w Kirgistanie. Kiedyś na tym miejscu znajdował się ośrodek wypoczynkowy Czon-Tasz dla oficerów KGB. Jeden ze stróżów tego ośrodka wyznał na łożu śmierci w 1973 roku  swojej córce długo skrywaną tajemnicę, by ta wyjawiła ją wszystkim, gdy nadejdą lepsze czasy. Takie czasy przyszły wraz z pierestrojką.


W listopadzie 1938 roku w Czon-Tasz rozstrzelano kwiat inteligencji Kirgistanu. Zwożono ich z Frunze (dzisiejszy Biszkek) nocą. Mieszkańcy okolicznych domostw byli zobowiązani do pozostawania w domu, psy należało trzymać z dala od drogi. Ciała rozstrzelanych wrzucano do starego pieca do wypalania cegieł. Tak zginęło 137 osób, kirgiskich ofiar stalinowskich represji.
Gdy Biubiura Kydyraliewa (córka stróża) opowiedziała o wszystkim wykładowcy jednej z biszkeckich uczelni, do akcji wkroczyli specjaliści, którzy odkryli masowy grób, potwierdzającym tym samym słowa Biubiury o mającej tam miejsce tragedii.

Miejsce pamięci dzieli się na dwie części. Starsza część poświęcona jest ofiarom z 1938 roku. Zbiorowa mogiła ma formę jurty, tradycyjnego domu koczowników. Imiona wszystkich ofiar zostały wypisane na każdej z czterech stron pomnika. Obok znajduje się muzeum, w którym znalazły się osobiste rzeczy, znalezione przy szczątkach, zdjęcia ofiar i kopie wyroków.

Druga część Ata-Bejit upamiętnia ofiary wydarzeń z kwietnia 2010 roku. Wówczas na placu ostrzelano tłumy protestujące przeciwko władzy Kurmanbeka Bakijewa.

Obecność tych dwóch części Kirgizi nazywają to miejsce Cmentarzem Ojców i Synów.

Jak się dostać? 
Z Osz Bazaru należy wziąć marszrutkę nr 295 i dojechać do przystanku końcowego (koszt 20 som w jedną stronę). Po wyjściu z marszrutki skręcić w lewo i iść cały czas prosto. Gdy skończą się zabudowania, a droga się rozwidli, należy wybrać drogę w prawo, pod górkę. Po przejściu ok. 0,5 km pojawi się znak informujący o wejściu do Ata-Bejit. Do kompleksu prowadzi droga pod górę. Ponoć marszrutka co godzinę dojeżdża do samego kompleksu, ale nie sprawdziłam tego.