Kolej dla początkujących i średniozaawansowanych

Taka lokomotywa stoi w pobliżu każdej
większej stacji kolejowej w b. ZSRR

Na Wschodzie pociąg to znacznie więcej niż środek transportu. Bez kolei nie byłoby co najmniej kilkudziesięciu klasycznych rosyjskich piosenek i filmów. W elektriczce (pociągu podmiejskim) dzieje się akcja bardzo dobrze znanego także w Polsce pijackiego poematu „Moskwa-Pietuszki” Wieniedikta Jerofiejewa, dzieła kluczowego dla najnowszej kultury Rosyjskiej. A „Doktor Żywago”? A „Ballada o żołnierzu”? A "Anna Karenina"? Nie mówiąc już o wielkich miastach Syberii, które swój rozwój zawdzięczają właśnie kolei. Trudno się więc dziwić, że podróż pociągiem to znacznie więcej niż przemieszczanie się z punktu A do punktu B. Jak odnaleźć się w tajemniczym świecie wschodnich kolei? Oto poradnik w kilku częściach. Na końcu polecane lektury.

Spokojnie, to tylko towarowe.
Taki pociągi mogą mieć i kilkadziesiąt wagonów

Pierwsze spotkanie z pociągami na Wschodzie zwykle jest szokiem dla Polaków, przyzwyczajonych do jaśnie nam panujących Polskich Kolei Państwowych. Po pierwsze – pociągi właściwie się nie spóźniają. Jadą koszmarnie wolno, ale na miejsce przybywają zgodnie z rozkładem. Po drugie – zapomnijcie o staniu w korytarzu. W rosyjskich, ukraińskich, kazachskich pociągach każdy ma miejsce co najmniej siedzące.

Dlaczego „co najmniej”? Wszystkie bilety na pociągi inne niż elektriczki mają miejscówki. Są trzy główne rodzaje biletów. Obszczyj (dosł. „wspólny”) jest najtańszy i daje na miejsce siedzące lub – jeżeli akurat jest pusto w pociągu - leżące. Nieco droższe i jednocześnie najpopularniejsze są słynne płackarty. Pierwszy raz jechałem nią mając chyba z 18 lat z Kijowa do Iwano-Frankowska. Wtedy jakoś nie mieściło mi się w głowie, że można podróżować pociągiem na półce w bezprzedziałowym wagonie. Skoczyłem na głęboką wodę, bo trafiła mi się górna półka wzdłuż korytarza – dla niewprawionych wejście na nią wymaga nieco akrobacji. Dopiero później odkryłem, że nad górną półką jest schowek na pościel, gdzie można też wrzucić plecak. I że schowki są również pod dolną półką. I jeszcze jak rozłożyć stolik. Potem było już z górki.

Wagon płackartnyj, czyli w kupie raźniej

Płackarty mają same zalety. Za stosunkowo niewielką cenę dostajemy własne łóżko, na którym można się wygodnie rozłożyć, czystą pościel i wrzątek bez ograniczeń. Kupując bilet z wyprzedzeniem przez internet, za podróż z Irkucka do Moskwy (ok. 80 godzin drogi) płackartą zapłacimy ok. 330 zł.

Klasę wyżej niż płackarta lokuje się kupiejny, czyli czteroosobowy, zamykany przedział. Za przyjemność podróżowania w takim luksusie trzeba zapłacić prawie dwa razy więcej niż płackartą. Ale jest jeszcze owiana legendą i nutą tajemniczości klasa ljuks. Dwa miejsca w przedziale, umywalka, mnóstwo miejsca – piękna sprawa. Szkoda tylko, że cena jest z kosmosu – za podróż z Moskwy do Nowosybirska (ok. 50 h) trzeba zapłacić równowartość 1,6 tys. zł.

Koniec części pierwszej. W następnej o tym, kim jest prowadnik, co składa się na menu każdego szanującego się kolejowego podróżnika oraz gdzie w pociągu można spokojnie zakurzyć szluga.

Lektura do tej części – Natalia Kluczariowa „Wagon Rosja”. A czytając można posłuchać starego dobrego zespołu Akwarium: